کپی رایت در یک مقاله

پیش از ارائه مقاله خود به یک ژورنال و مجله ISI و علمی و پژوهشی، شما باید از دو موضوع در مورد کپی رایت Copyright (حق نشر و تکثیر)  آگاه باشید. ابتدا اینکه اگر مقاله شما حاوی توضیحات، تصاویر یا سایر مطالبی است که قبلاً در جایی دیگر منتشر شده اند، شما باید اجازه یا مجوز چاپ مجدد آنها را کسب کنید مگر آنکه دارای حق کپی رایت باشید. دوم اینکه معمولاً شما باید حق نشر و تکثیر مقاله خود را به ژورنال منتقل کنید(یا برای بعضی ژورنال ها، انتقال حقوق محدود و در عین حال حفظ حق نشر و تکثیر).

به گزارش روابط عمومی موسسه تحقیقاتی آرمان کپی رایت Copyright، حق قانونی انحصاری برای تکثیر، نشر و فروش محتوا و شکل یک اثر ادبی یا هنری است. (در اینجا،«ادبی یا هنری» به طور جامع تعریف می شودو بنابراین شامل مقالات علمی نیز می شود). یعنی داده هایی که ارائه می کنید، توسط کپی رایت محافظت نمی شوند اما مجموعه داده ها و نحوه ارائه آنها تحت حفاظت قانونی قرار می گیرند. شما مادامی که مقاله تحقیقی را برای کارفرمایی تهیه نکرده باشید یا به ازای انجام کار پژوهش برای دیگران مزدیدریافت نکرده باشید، دارنده حق نشر و تکثیر مقاله نوشته شده خود در طول عمر خود به مدت 50 سال شناخته می شوید. در صورتی که کار پژوهشی با همکاری و تشریک مساعی چندین محقق صورت گرفته باشد، هر شخص، مالک مشترک کپی رایت با حقوق برابر خواهد بود.

کپی رایت قابل تقسیم است. دارنده حق نشر می تواند حق غیر انحصاری باز تولید یا تکثیر اثر را به یک شخص واگذار کند و همچنین می تواند حق تولید آثار اشتقاقی یا ثانوی بر مبنای اثر اصلی را، تحت حمایت کپی رایت به شخص دیگری واگذار کند.
کپی رایت همچنین قابل انتقال است. انتقال کپی رایت باید کتباً توسط دارنده آن صورت گیرد. یک کار فرما می تواند حق نشر را به فردی که اثر اصلی را پدید آورده است، منتقل می کند. در صورتی که قصد، کپی تجدید چاپ یا انتشار دوباره تمام یا بخش هایی از یک اثر تحت حفاظت کپی رایت را که مالک آن نیستید، داشته باشید، باید اجازه را از دارنده حق نشر به دست آورید. همچنین اگر شما به عنوان مولف، کپی رایت کامل اثر خود را به یک ناشر واگذار کرده اید، برای استفاده از اثر شخصی خود یا مطالب آن باید از ناشر کسب اجازه کنید. «استفاده منصفانه» از مطالب و آثار تحت حمایت کپی رایت طبق قانون کپی رایت مصوب 1976، قانونی است . این قانون، اجازه کپی کردن و توزیع بخش های کوچکی از یک اثر تحت حمایت کپی رایت را به شما می دهد اما شما اجازه کپی کردن مقالات کامل و انتشار مجدد آنها را بدون اجازه چه برای استفاده انتفاعی و چه غیر انتفاعی ندارید.

دلایل حقوقی برای کسب اجازه متقاضی در زمان انتشار مجدد اثر شخص دیگر با قانون کپی رایت (حق نشر و تکثیر، حق تالیف) وجود دارد. اگر ژورنالی تحت حمایت قانون کپی رایت قرار داشته باشد که تقریباً تمام ژورنال های ISI و علمی و پژوهشی تحت حمایت کپی رایت قرار دارند، مالکیت حقوقی مقالاتع منشر شده به دارنده حق نشر تعلق می گیرد. بنابراین در صورتی که بخواهید اقدام به انتشار مجدد مطالب تحت حمایت و حفاظت کپی رایت کنید، باید موافقت و تائید دارنده حق نشر و تکثیر را کسب نمایید، در غیر این صورت باید ریسک طرح دعوی حقوقی به خاطر نقض حق تالیف و تکثیر را بپذیرد. ناشران، حق نشر و تکثیر را به این دلیل بدست می آورند که از مبنای حقوقی برای عمل کردن در جهت منافع خود و همچنین به نیابت از طرف تمام مولفینی که آثار آنها در ژورنال ها و مجلاتISI و علمی و پژوهشی منتشر شده است را برای جلوگیری از استفاده غیر مجاز از چنین آثار منتشر شده، برخوردار باشند.

بنابراین، شرکت یا موسسه انتشاراتی و مولفان آنها در برابر دزدی ادبی و سرقت تالیفات، سوء استفاده از داده های منتشر شده، تجدید چاپ غیر مجاز برای کاربردهای تبلیغاتی و سایر سوء استفاده های بالقوه، محافظت می شوند.

به گزارش کارشناسان موسسه تحقیقاتی آرمان، در ایالات متحده آمریکا، طبق قانون واگذاری کپی رایت مصوب 1909، تحویل مقاله به یک ژورنال به منزله واگذاری و انتقال مالکیت مولف به ژورنال مربوط (ناشر) در نظر گرفته می شد. بدین ترتیب که پس از انتشار در ژورنال به همراه علامت مخصوص کپی رایت و سپس ثبت کپی ها و پرداخت حق الزحمه های لازم در دفتر ثبت حقوق نشر و تکثیر، مالکیت تمام مقالات منتشر شده عملاً از مولفین به ناشر منتقل می گردد. اما قانون کپی رایت 1976ملزم می دارد که از این به بعد، این واگذاری یا انتقال، دیگر نمی تواند بدین صورت فرض شود، بلکه این کار باید کتباً انجام شود.
در صورت عدم انتقال کپی رایت، فرض می شود که ناشر تنها امتیاز یا حق انتشار مقاله را در خود ژورنال بدست آورده است و بنابراین ناشر حق چاپ مجدد، تولید فتوکپی ها و ایجاد اشکال الکترونیکی یا اجازه دادن به دیگران برای انجام این کارها (یا جلوگیری از انجام این کارها توسط دیگران ) را ندارد. قانون کپی رایت همچنین مقرر می دارد که حفاظت از حق کپی رایت به محض اینکه «قلم، کاغذ را رها کند» (وقتی کار نوشتن تمام شود)(معادل امروزی آن «وقتی انگشتان، صفحه کلید را رها کنند») شروع می شود و بنابراین حقوق مالکیت معنوی ( فکری) را به عنوان امری مجزا و متمایز از پروسه نشر به رسمیت می شناسد. بیشتر ناشران اکنون تاکید دارند هر مولف و نویسنده ارائه کننده مقاله به ژورنال، حق نشر خود را یا در زمان تحویل مقاله یا در زمان پذیرش آن برای انتشار، به ناشر واگذار می کند که برای قابل اجرا شدن این امر، ناشر معمولاً سندی؛ با عنوان فرم انتقال کپی رایت برای هر مولف فراهم می کند. چنین فرم هایی در وب سایت های برخی ژورنال ها در دسترسند..

ویژگی دیگر قانون کپی رایت 1976- که مورد توجه مولفین قرار دارد- به  مسئله کپی کردن می پردازد. از یک طرف مولفین خواهان توزیع گسترده مقالات خود هستند و از طرفی دیگر آنها نمی خواهند که این امر به هزینه ژورنال صورت گیرد. بنابراین قانون جدید این منافع متضاد را با تعریف «استفاده منصفانه» (یعنی کپی کردن بدون مجوز و بدون پرداخت حق تالیف) به صورت کپی کردن برای کاربردهای کتابخانه های و آموزشی و در عین حال حفظ حقوق ناشر در برابر کپی کردن منظم غیر مجاز، مورد ملاحظه قرار می دهد. برای تسهیل صدور مجوز برای فتوکپی کردن منظم و سازمان یافته به منظور استفاده از مقالات ژورنال و ارسال مبالغ حق تالیف برای ناشران بزرگ علمی به این مرکز پیوسته اند. این اتاق تهاتر مرکزی در صورتی که هر کاربر مایل به پرداخت حق تالیف مقرر ناشر به مرکز فوق باشد، این امکان را برای وی فراهم می کند که بدون لزوم کسب اجازه قبلی بتواند به هر تعداد دلخواه، کپی بگیرد. بنابراین کاربر تنها با یک منبع سر و کار دارد و دیگر لزومی به گرفتن اجازه از صدها ناشر مختلف و پرداخت حق تالیف به آنها وجود ندارد.

به دلیل اهمیت اساسی هر دو اصول اخلاقی علمی و قانون کپی رایت هر دانشمند و محققی باید نسبت به این موارد حساس باشد. این امر اساسا بدین معنی است که شما تا زمانی که از دارنده ی کپی رایت کسب اجازه نکرده اید، نباید جداول، تصاویر و بخش های مهم اثر یا متن مربوط را مجددا منتشر کنید اهمیت این مساله به حدی است که شما باید مطالب تجدید چاپ شده را با عناوینی نظیر «تجدید چاپ با اجازه از (ژورنال یا کتاب مرجع)، کپی رایت (سال) و توسط (دارنده حق نشر)» برچسب گذاری کنید. اطلاعات مربوط به نحوه کسب اجازه غالبا در وب سایت ژورنال یا سایر نشریات و آثاری که حاوی این مطالب هستند، اعلام می شوند. در صورت عدم اعلام این موارد توسط وب سایت، می توانید با دفتر تحریریه نشریه مربوط تماس بگیرید.

ژورنال ها و کتب به طور معمول به منزله موجودیت ها یا شخصیت های حقوقی تعریف شده اند. اما زمانی که همین اطلاعات وارد محیط دیجیتال می شوند، تبدیل به سند مرکبی می شوند که نه تنها شامل متن می باشند بلکه شامل کد یا دستور العمل های برنامه سازی و اطلاعات دسترسی به پایگاه ی داده نیز می شود که معمولا توسط شخصی (یا غالبا چندین نفر) غیر از نویسنده مقاله، ایجاد شده اند. تمامی موارد قانون کپی رایت و تمام قوانین و مقررات مربوط به کپی رایت برای نشر الکترونیکی شامل مطالب و محتوای پست شده در اینترنت نیز اعمال می شوند.

تا زمانی که مولف یا دارنده کپی رایت اثر پست شده در اینترنت، صریحا قید نکرده باشد که این مطلب یا مورد در حوزه استفاده ی عمومی قرار دارد، آن اثر تحت حمایت قانون کپی رایت قرار داشته و امکان باز تولید آن بدون اجازه وجود ندارد. همچنین لزومی ندارد که شما تذکر و اخطار کپی رایت را برای محافظت از مطالب اینترنتی خود به منزله هشدار برای افرادی که ممکن است بخواهند بدون اجازه از مطالب شما استفاده کنند، پست کنید. یعنی برای اعلام هشدار تنها باید واژه «کپی رایت». تاریخ انتشار و نام مولف یا دارنده حق نشر و تکثیر را نزدیک عنوان اثر مربوط قید کنید، برای مثال: «کپی رایت 2005 توسط Magon Thompson یا « Sundown Press 

عصر الکترونیک باعث توجه و علاقه به روش های آلتروناتیو برای انتقال کپی رایت به خصوص کاربرد مجوزهایی نظیر آنچه که توسط (Creative Commons.org) Creative Commons توسعه یافته و ارائه می شوند، شده است که اجازه حقوق محدود برای آثار پدید آمده را می دهند. بعضی زورنال های با دسترسی آزاد نیز از این رویکرد استفاده می کنند؛ طبق این رویکرد مولفین حق نشر را برای خود محفوظ نگه می دارند اما اجازه باز تولید و تکثیر آثار خود را تحت شرایط معینی مانند انتساب اثر به مولفین، می دهند. اگر شما با استفاده از چنین مجوز هایی اقدام به انتشار مطالب در یک ژورنال کنید، از شما خواسته می شود که به جای تکمیل فرم انتقال کپی رایت، چنین موافقت نامه ای را کامل کنید.

لذا موسسه تحقیقاتی آرمان پیشنهاد می کند با توجه به توسعه روز افزون نشر الکترونیکی، احتمالا تحولات دیگری در ارتباط با کپی رایت و مجوز، روی خواهند داد. شما چه بخواهید مطالب منتشر شده در جای دیگر را در اثر خود بیاورید و چه بخواهید اثر خود را منتشر کنید، باید با ناشران ارتباط برقرار کنید تا از آخرین تحولات و مقررات مربوط به آن، آگاه شوید.