اچ ایندکس شاخصی است که ارزیابی علمی پژوهشگران را به عهده دارد و به عنوان بهترین معیار موجود علم سنجی ، میزان تاثیر گذاری آنها را در پیشبرد علم نشان میدهد .این شاخص برای یک پژوهشگر عبارت است از H تعداد مقاله ارائه شده توسط او که به هرکدام حداقل H بار استناد شده باشد .
برای مثال اگر از تعداد کل مقالات یک محقق، به تعداد n تای آنها حداقلn بار استناد شده باشد و به عنوان مرجع در مقالات دیگر قرار گرفته بشود آنگاه شاخص H آن برابرn خواهد بود . به زبان ساده تر اگر شخصی، شاخص H و یا ایندکس برابر 3 داشته باشد در رشته خود تازه کار است، اگر برابر 20 باشد پژوهشگر شناخته شده ای است، اگر برابر 40 باشد در کار خود بسیار برجسته بوده و اگر بالاتر از 60 باشد دانشمندی بی همتا است!
در واقع شاخص اچ، شاخصی است که هم قدرت تولید علمی یک محقق و هم تأثیر علمی او را با عدد نشان میدهد. به عبارت دیگر، این شاخص نتیجه تناسب بین تداد مدارك منتشر شده وتعداد استنادهاي هر مدرك است.
یکی از راههایی که بین پژوهشگران تاثیر گذار و آنانی که تنها به تعداد زیاد مقاله چاپ میکنند تمایز ایجاد میکند، اندازه گیری سطح علمی آنها با شاخص H میباشد .
محاسبه H-Index بر روی محور به این صورت است که در محور افقی، هر عدد نشانگر تعداد مقالات در نظر گرفته می‌شود و در محور عمودی، تعداد استناد به مقاله نشان داده می‌شود.
به این مثال توجه کنید : ممکن است یک نفر ۱۰۰ تا مقاله داشته باشد. اما اندیس اچ او فقط سه شود. برای محاسبه ساده این اندیس کافی است، مقالات خود را بر حسب تعداد ارجاع (refer) مرتب کنید و از بالا شروع کنید به حرکت به پایین و تاجایی در لیست تا سطر n، پایین بایید که مقالات بالاتر حداقل n بار ارجاع شده باشند. مثال زیر شاید مفید باشد. فرض کنید فردی ۲۰ مقاله دارد که به ترتیب تعداد ارجاعات زیر را دارند.
۳۳ ۱۱ ۸ ۷ ۶ ۳ ۳ ۲ ۲ ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ ۰ ۰ ۰ ۰ ۰
ایندکس اچ در این حالت برابر با پنج می شود، چون فقط پنج مقاله اول هستند که حداقل پنج بار مورد ارجاج بوده اند. تصویر بالا در ابتدای این پست، نحوه محاسبه اندیس اچ را نشان می دهد.
سه پایگاه اطلاعاتی معروف وجود دارد که شاخص H را محاسبه می کنند. پایگاه های Web of Knowledge و Scopus که نیاز به اشتراک دارند و Google Scholar که این کار را به صورت رایگان انجام می دهد. این ضریب تاثیر کم‌کم دارد جای خیلی از ضریب تأثیرهای دیگر را در این زمینه می‌گیرد. از آنجایی که فقط مقالاتی تعیین‌کننده ضریب اچ هستند که تعداد یادکرد بالایی بدارند، برآورد این نوع ضریب تأثیر بسیار آسان است.
این شناسه می‌تواند دستی محاسبه شود یا با استفاده از پایگاه‌های داده‌ای که مقالات را نمایه زنی میکنند مثل اسکوپوس یا ISI web of knowledge .در سال ۲۰۱۱ گوگل هم ابزاری را به‌طور آزمایشی قرار داده است که این شناسه را برای نویسندگان به‌طور اتوماتیک محاسبه میکند.
راههای ارتباطی با موسسه پژوهشی آرمان :
شماره تماس : 09900254935
ایمیل: [email protected]