مجلات علمی مختلف از بابت دریافت هزینه برای چاپ مقاله، به دو گروه تقسیم می شوند که تحت عنوان مجلات رایگان و مجلات پولی نامیده می شوند.
امروزه مقالات علمی زیادی توسط دانشجویان، اساتید دانشگاه‌ها و پژوهشگران نگارش و تنظیم شده و برای چاپ به مجلات مختلفی ارسال می‌شود. با توجه به اینکه مجلههای علمی از جنبه‌های مختلفی همچون دسترسی به مقالات، اعتبار مجلات و رشته‌های تخصصی به انواع متفاوتی تقسیم‌بندی شده‌اند، بنابراین این تقسیم‌بندی کار انتخاب بهترین و مناسبترین مجله را برای چاپ مقالات، راحت‌تر کرده است. در اینجا به توضیح یکی از این تقسیم‌بندی‌ها می‌پردازیم.
مجلات علمی از نظر هزینه چاپ مقالات به دو دسته دسترسی آزاد و دسترسی محدود تقسیم می‌شوند.
1. مجلات دسترسی آزاد یا همان open access، مجلاتی هستند که مقالاتی که در آن‌ها چاپ شده است را بصورت آنلاین در سایت خود در دسترس همگان قرار می دهند. یعنی اگر کسی بخواهد مقاله‌ای از این مجله را بخواند و یا آن را دانلود کند و از آن استفاده کند، هیچ مبلغی هزینه نمی‌کند و کاملاً رایگان و آزادانه می‌تواند به محتوای مقاله دسترسی پیدا کند. زیرا این مجلات برای چاپ و انتشار مقالات، از خود مؤلف مقاله هزینه‌ای دریافت می‌کند. در واقع هدف این مجلات این است که مقالات و دستاوردهای علمی را بطور رایگان در اختیار همگان قرار دهند.
این مجلات خود نیز به دو دسته دیگر تقسیم می‌شوند. دسته‌ای که پولی بابت پذیرش و چاپ مقالات از نویسنده نمی‌گیرند و افراد نیز می‌توانند بصورت آزاد به آرشیو مجلات دسترسی داشته باشند و دسته دوم نیز دسته‌ای است که برای پذیرش و چاپ مقالات، از خود نویسنده مبلغی دریافت می‌کنند و از طرفی دسترسی به آرشیو مجلات را برای خوانندگان، آزاد و بدون هزینه می‌کنند.
از مزایای این مجلات کوتاه‌تر بودن زمان پذیرش و چاپ مقالات و کم هزینه بودن است. با توجه به اینکه پروسه داوری بسیار طولانی است، بنابراین این مزیت مجلات open access، اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی دیگر از ویژگی‌های این مجلات جدید بودن و نداشتن ایمپکت فاکتور برخی از آن‌هاست. برخی فکر می‌کنند که این مجلات اعتبار کمتری نسبت به سایر مجلات دارند که این صحیح نیست.
2. دسته دیگری از مجلات تقسیم‌بندی شده از نظر هزینه چاپ مقالات که از عمده مجلههای علمی هستند، مجلات دسترسی محدود یا همان close access می‌باشد. این مجلات برای اینکه مقالات را پذیرش و چاپ کنند از خود نویسنده هیچ مبلغی دریافت نمی‌کنند بنابراین مقالاتی که در این مجلات چاپ می‌شوند بصورت رایگان و آزاد در دسترس همگان قرار نمی‌گیرد. یعنی اگر کسی بخواهد از مقالات این مجلات استفاده کند، باید هزینه‌ای در حدود ۲۰ تا ۵۰ دلار بپردازد. در واقع این مجلات هزینه‌های خود را با فروش مقالاتی که چاپ کرده است بدست می‌آورد.
برای اینکه حق انتشار و تکثیر و به اشتراک گذاری مقالات به عهده مجلات باشد، بین نویسندگان مقاله و مجله قراردادی تحت عنوان قرارداد کپی رایت امضا می‌شود.
از آنجاییکه این مجلات نسبت به سایر مجلات علمی دیگر اعتبار و شهرت بالایی دارند، پس تعداد زیادی از آن‌ها برخلاف مجلات open access، دارای ایمپکت فاکتور هستند. از ویژگی‌های دیگر این مجلات می‌توان به طولانی‌تر بودن زمان پذیرش و چاپ مقالات اشاره کرد که البته با دریافت هزینه بالایی می‌توانند زمان داوری را سریع‌تر کنند.
